ذهن آگاهی یا مایندفولنس

مایندفولنس یعنی، توجه هدفمند به زمان حال بدون نگرانی درمورد آینده و فکر کردن به گذشته.

به کمک مایندفولنس یا ذهن‌آگاهی، می‌فهمیم که چطور به جای پشیمانی برای گذشته و نگرانی برای آینده، در زمان حال زندگی کنیم و از آن لذت ببریم. زمان حال، یعنی لحظه‌ای که آن را زندگی می‌کنیم و تنها جایی که می‌توانیم در آن دخل و تصرف ایجاد کنیم، تصمیم بگیریم، گوش بدیم، تفکر کنیم، لبخند بزنیم و در نهایت زندگی کنیم. به طور کلی، ذهن آگاهی باعث شکوفایی ما در زندگی و تجربه کیفیت بهتر از زندگی می‌شود و در نهایت یاد می‌گیریم چگونه شادتر، با استرس کمتر، خلاق تر و متمرکزتر زندگی کنیم و از آن لذت ببریم.

تواناییِ داشتنِ ذهن‌آگاهی، یک ظرفیت ذاتی است که همه انسان­‌ها آن را دارا هستند. پیشرفت آن در افراد، متغیر است و این می‌­تواند به دلیل عوامل محیطی و ژنتیکی باشد. با وجود اینکه این یک توانایی ذاتی است اما با چند تمرین ساده می‌توانیم آن را در خورمان تقویت کنیم.

تمرین هایی مثل:

تنفس آگاهانه

 تمام کاری که باید انجام بدهید این است که آرام بنشینید و برای تنها یک دقیقه روی تنفس­تان متمرکز شوید.

از طریق بینی هوا را داخل بکشید و از دهان خارج کنید. اجازه بدهید تنفس­تان به راحتی در بدن شناور شده و از آن خارج شود.

افکارتان را رها کنید. مسائلی که بعدا باید انجام بدهید یا پروژه­ های جاری که به توجه شما نیاز دارند را نیز رها کنید.

هدفمند به تنفس خود توجه کنید.  هشیارانه به زمانی توجه کنید که هوا وارد بدن شما می­شود و شما را پر از زندگی می‌کند.

مشاهده آگاهانه

این تمرین طراحی شده تا ما را با حس بینایی مان مانوس تر سازد و به زیبایی های ریز و درشت طبیعت متصل کند. یک شئ طبیعی را از محیط بدیهی خود انتخاب کنید و برای یکی دو دقیقه روی آن تمرکز کنید. این شئ می‌تواند یک گل یا حشره و یا حتی ابرها یا ماه باشد.

هیچ کاری به جز توجه به شی که به آن نگاه می­کنید انجام ندهید و با تماشای آن آرام بگیرید. طوری به آن نگاه کنید که انگار برای اولین بار است آن را می‌بینید.

هشیاری آگاهانه

این تمرین به منظور افزایش آگاهی و قدردانی از کارهای ساده­ ی روزانه و نتایج حاصل از آنها طراحی شده است.

به موضوعی فکر کنید که هر روز بیشتر از یکبار اتفاق می‌­افتد. کاری که انجامش می‌دهید. مثلا زمانی که کامپیوتر را روشن می‌کنید تا شروع به کار کنید، لحظه­ ای صبر کنید و به دستانی که شما را قادر به این کار می‌سازند و مغزی که درک چگونگی استفاده از کامپیوتر را برای شما آسان می‌کند توجه کرده و قدردان باشید.

گوش دادن آگاهانه

این تمرین طراحی شده تا شما صداها را بدون قضاوت بشنوید، و در حقیقت ذهن خود را آموزش دهید تا کم­تر تحت تاثیر تجارب گذشته و پیش داوری قرار بگیرد.

مقدار زیادی از آنچه که ما «احساس» می‌­کنیم، تحت تاثیر تجربیات گذشته ما است. برای مثال ممکن است ما از آهنگی خوش­مان نیاید چون ما را به یاد یک تجربه­ جدایی یا دوره­ ای از زندگی می‌اندازد که مشکلاتی داشتیم. پس اینبار بدون قضاوت و بدون فکر کردن به گذشته با این موسیقی گوش بدهید.

 اما از مزایای روانشناختی ذهن آگاهی، می‌توان موارد زیر را نام برد:

1- کاهش علائم افسردگی

ذهن آگاهی باعث می‌شود تا انسان ها به جای مبارزه بیهوده با احساسات ناخوشایند، این احساسات رو بپذیرند و اون‌ها رو بهتر تنظیم و مدیریت کنند. در نتیجه هم دچار افسردگی نشوند و هم از وضعیت سلامت روانی مناسبی برخوردار باشند.

2- افزایش سطح رضایت از زندگی

ذهن آگاهی باعث میشه تا کمتر درگیر نگرانی در مورد آینده، موفقیت و عزت نفس خود باشید و در عین حال به پشیمانی‌های گذشته خود فکر نکنید. در نتیجه اینگونه توانایی بیشتری برای برقراری ارتباط عمیق با دیگران خواهید داشت و بهتر می‌توانید بر روی مشکلات لحظه حال خود تمرکز کنید و از هر لحظه زندگی خود بهره ببرید.

3- افزایش کیفیت روابط

جالب است بدانید که مطالعات نشان داده ذهن آگاهی می‌تواند به افزایش رضایت فرد از روابطش، کمک کند. شواهد تجربی نشان می‌دهد که ذهن آگاهی در برابر اثرات استرس‌زای عاطفی و به وجود آمدن تعارضات، از فرد محافظت می‌کند.

4- کاهش استرس

یکی از مهم‌ترین فواید و مزایای ذهن آگاهی، کاهش استرس است! در چند سال اخیر، تحقیقات و مطالعاتی انجام شده که نشان داده‌اند تمرین های ذهن آگاهی سطح استرس را در افراد کاهش می‌دهد چراکه سطح دغدغه‌های ذهنی فرد کاهش می‌یابد و تنها به لحظه حال فکر می‌کند.

5- افزایش سطح خوشحالی و شادی

خوشحالی فقط این نیست که احساس خوبی نسبت به زندگی داشته باشید و بخندید! بلکه باعث میشود در برابر بیماری‌های جسمی و روانی نیز قوی‌تر عمل کنید. درواقع داشتن ذهنیت مثبت برای حفظ سلامتی ما بسیار مهم است.

هرچند که تفاوت عمده مایندفولنس با روش‌های رایج مدیتیشن و ریلکسیشن اینه که ذهن آگاهی نیاز به زمان زیادی نداره و در طول زندگی روزمره هم می‌تونیم به راحتی اون رو تمرین کنیم. اما حضور در طبیعت که محیطی به دور از تنش ها و مشغله های زندگی شهری هست، میتونه فرصت خوبی برای این کار باشه. و این همون چیزیه که ما در سفرهای ماجراجویان سلامت مانا به دنبال اون هستیم.